New

ამერიკაში პირველი ინსტიტუცია, რომელმაც დაუკვეთა, დიგიტალური ხელოვნების პროექტი იყო - Dia Center for the Arts და ეს იყო ტონი ოუსლერის პროექტი Fantastic Prayers (1995). ინტერნეტ პროექტი, თავიდან ჩაფიქრებული იყო, როგორც პერფორმანსი, რომელიც დიას გალერეის დენ გრეჰემის მიერ დაპროექტებულ სახურავის სივრცეში უნდა გამართულიყო. Fantastic Prayers, მულტიმედიური პროექტია, რომელიც: ბგერის, ტექსტის და იმიჯების საშუალებით აღიქმება. ავტორი წარმოგვიდგენს ადგილს სახელწოდებით არკადია და მის ახალგაზრდა მაცხოვრებლებს, რომლებიც არსებობენ გაჩერებულ იდილიურ სივრცეში. ამ იდილიას არღვევს გარედან დანერგილი სხვა ფიგურა, სხვა ხმა, რომელიც რეპრეზენტირებს იმას რაც არკადიის მიღმა არსებობს - ანუ დროს, მახსოვრობას და სიკვდილს. Fantastic Prayers იხმობს მაყურებელს რვა ჯადოსნურ გარემოში სამოგზაუროდ. ვიზიტორი, როგორც არქეოლოგი იწყებს გათხრებს და იკვლევს ნარატივის ფრაგმენტებს, რომლებიც დატვირთულია ფიზიკური და ფსიქოლოგიური ისტორიებით. ემპათიის ბორბლის გარემო გაძლევთ საშუალებას მსახიობ ტრეისი ლეიპოლდის ემოციებით ითამაშოთ სამგანზომილებიანი დასახლებული მოლაპარაკე კედლების გარემოში ვიზიტორს აღმოჩენების კასკადი ელოდება.

2001 წელს ტონი ოუსლერის პროექტი Time Stream “დროის ნაკადი” უკვე ნიუ იორკის თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმმა წარმოადგინა. ეს იყო ფართე დიაპაზონის ვებ გვერდი და თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმის პირველი ინტერაქტიული ქსელური ხელოვნების ნიმუში. დროის ნაკადი წარმოადგენდა ონლაინ ვიზიტორების დროის ოპტიკურ გრაფიკს. ოუსლერისთვის ჩვეული ფანტასმაგორიული კვლევა და უნიკალური ინფორმაცია, აქეზებდა დამთვალიერებელთა ცნობისმოყვარეობას. “დროის ნაკადის” თემა იყო ტელეკომუნიკაციის ჩრდილოვანი ისტორია, თხრობა იწყება პროლოგით და შემდეგ დაყოფილია რამოდენიმე ეტაპად: 1814-1900; 1901-1944; 1945-1958; 1959-2000. აქ უხვად არის რეფერენციები ადრინდელ ტექნოლოგიებზე. კამერა ობსკურა, ლეიდენის ქილა , კალეიდოსკოპი და რენდგენის სხივები არტისტის მიერ განიხილება, როგორც დღევანდელი ვებ არტის, თანამგზავრების, და მობილურების წინაპრები. თავის ნამუშევრებში ოუსლერი გვაჩვენებს, თუ როგორ იყენებს ინდივიდი ტექნიკურ სიახლეს თავისი მიზნებისთვის. მისი თემებია: ოცნება, სიკვდილი, მოჩვენება, ფსიქიური გამოცდილება.

ოუსლერის ნამუშევრებში მასალების და ფაქტურების ფართო სპექტრია: რეზინა, მინა, ტექსტილი, ფოლადი, ჩამოსხმული საგნები. ეს მრავალფეროვნება კალეიდოსკოპიურად არის შერწყმული სინათლესა და ხმასთან, რის შედეგადაც ხდება ავტორის იდეების უნიკალური განსახიერება - მოძრავი გამოსახულების პროექცია ობიექტებზე. ოუსლერი სცილდება კინოს, ტელევიზიისა და კომპიუტერის შესაძლებლობების ტრადიციულ გამოყენებას და ქმნის თავისებურ "ცოცხალ" ქანდაკებებს. წლების განმავლობაში ის იკვლევს მას მედიის - ტელევიზიის და ციფრული კომუნიკაციების ადამიანის ფსიქიკაზე გავლენას. მაგრამ, ის არ კმაყოფილდება მხოლოდ თავისი ძიებებით მისი მიზანია თქვენც დაგაფიქროთ. ისევე როგორც Fantastic Prayers პროექტში დამთვალიერებელი ხდება არქეოლოგი და მკლევარი - ანალოგიურად მის სხვა პროექტებში ჩვენ მაყურებლები, ვირგებთ იმ საკითხის მკლევარის როლს, რომელიც ოუსლერის მიერ წინასწარ არის განსაზღვრული.

Software Studies Initiative ლაბოროტორიის ხელმძღვანელობის პერიოდში ის იკვლევდა, როგორ ცვლის ჩვენს ცხოვრებას პროგრამული უზრუველყოფა. მანოვიჩმა კულტურის კვლევა კომპიუტერული ანალიზის უფრო ზუსტად კი მონაცემთა ბაზის საშუალებით დაიწყო. თავის ცნობილ ნაშრომში ახალი მედიის ენა (Manovich L. The Language of New Media. The MIT Press, 2002) მანოვიჩი გვთავაზობს ავტორობის, როგორც არჩევითობის კონცეფციას. კომპიუტერულ კულტურაში ორიგინალური კრეატიულობა ჩანაცვლებულია მენიუდან შერჩევის პროცესით. ფაქტიურად ეს არის პოსტმოდერნისტული დამოკიდებულების გადატანა ახალ სფეროში. ავტორის შემოქმედებითი ენერგია მიმართულია ელემენტების ორგანიზებაზე, უფრო ვიდრე მათ შექმნაზე. ამოღება ელემენტების მონაცემთა ბაზიდან და ბიბლიოთეკებიდან გახდა წესი, ახალი ელემეტების შექმნა კი გამონაკლისი. მანოვიჩი გონებამახვილურად აღნიშნავს, რომ განსხვავება ინდუსტრიალურ და ინფორმაციულ საზოგადოებას შორის არის ის, რომ უკანასკნელში შრომა და დასვენება იყენებს ერთსა და იმავე კომპიუტერულ ინტერფეისს. ეს ახალი უფრო ახლობელი დამოკიდებულება შრომასა და დასვენებას შორის მოასწავებს უფრო ახლო დამოკიდებულებას ავტორსა და მკითხველს შორის ან უფრო რომ განვაზოგადოთ - კულტურის მწარმოებლებსა და მომხმარებელს შორის. ეს არ ნიშნავს, რომ ახალი ტექნოლოგიები სრულად გააუქმებენ განსხვავებას მწარმოებელსა და მომხმარებელს შორის და რომ თითოეული ახალი ტექსტი ხდება როლან ბარტის წაკითხვადი ტექსტის მაგალითი (“readеrly text”).

კომპიუტერულ მონაცემთა ბაზებს ადრინდელი ფორმებისგან განასხვავებს (ფოტო ალბომი, არქივი, ბიბლიოთეკა და სხვ.) მასშტაბი. ძველი ფორმები მოიცავენ განსაზღვრულ რაოდენობას, რომელთანაც მომხმარებელს პირდაპირი წვდომა აქვს. მაგრამ, თუ კი ჩვენ მილიონობით ჩანაწერთან გვაქვს საქმე მას ვეღარ გავწვდებით თვალით, აქ ჩვენ გვჭირდება კომპიუტერული ტექნოლოგიები. ახალ მედია ხელოვნებაზე საუბრისას მანოვიჩი აკეთებს კონკრეტულ მინიშნებას ჩვენ არ უნდა ველოდოთ ინტერნეტ ხელოვანებისგან ნაციონალურ სკოლებს. ეს ეწინააღმდეგება თავად ინტერნეტის პრინციპს. მანოვიჩის აზრით ინტერნეტი ფუნქციონირებს, როგორც მოდერნიზაციის საშუალება. მაგალითად, ისე, როგორც სხვა კომუნიკაციის საშუალებები მოქმებდებდნენ ადრე: ფოსტა, ტელეფონი, რადიო. ინტერნეტი არის გზა ერთიან სოციო-ლინგვისტურ სივრცეში, რომელიც განისაზღვრება ანგლოევროპული ლექსიკონით. ეს არის საშუალება, ამბობს მანოვიჩი სხვადასხვა ადგილას მაცხოვრებელი ადამიანებისთვის მოხვდნენ თანამედროვეობაში – ჰომოგენურ სივრცეში: ვალუტის გაცვლის, კომპაქტ დისკების, კოკა კოლას რეკლამის, მაღაზიების და მარადიული ახალგაზრდობის. ის არის სიმბოლო მოძრაობის და მუდმივი ცვლილებების, სიმბოლო უკან მორჩენილი ფესვებისა და ტრადიციების, სივრცე სადაც ყველაფერი შეიძლება კონვერტირედეს ფულად ნიშნად ისევე, როგორც კომპიუტერს შეუძლია ყველაფრის კონვერტაცია ბიტებში. ქსელი მოდერნიზაციის მოქმედი ძალაა, ისევე, როგორც მისი მშვენიერი მეტაფორა. ესე რომ ჩვენ არ უნდა გაგვიკვირდეს, რომ ნეტ არტის ტიპური პროექტი შექმნილია, ის ოსლოში თუ ბერლინში, ბუქარესტსა თუ ოდესაში კომუნიკაციის მატარებელია. ნეტ არტის პროექტები სოციალური ქსელების მატერიალიზაციაა. ეს არის გზა ახალგაზრდებისთვის სხვადასხვა ქვეყნებიდან გახდნენ ქსელის აგენტები.